Hoe ziet jouw wereld eruit?
In NLP gebruiken we het communicatiemodel. Dit model maakt inzichtelijk hoe wij ons eigen model van de wereld creëren. We doen dat met onze vijf zintuigen, we kunnen zien, horen, voelen, proeven en ruiken. De meeste mensen hebben hun eigen ‘voorkeurskanaal’ voor het opnemen van prikkels: visueel, auditief of kinesthetisch. We noemen dit onze primaire representatiesystemen. Zo noemt de één zichzelf ‘visueel’ ingesteld en de ander noemt zichzelf een ‘gevoelsmens’.
Uniek wereldmodel
In ons dagelijks leven komen er continu informatieprikkels op ons af, tot wel 4 miljoen prikkels per seconde! De psycholoog George Miller toonde ooit aan dat we daarvan slechts vijf tot negen prikkels bewust kunnen verwerken. Vijf of minder bij stress en 9 in ontspanning. Om niet overweldigd te raken filteren we de rest weg. Deze informatieprikkels worden door iedereen anders gecodeerd in het brein, dat gaat met behulp van filters. Zo wordt er informatie weggelaten, vervormd en gegeneraliseerd. Ook gaat er nog eens een persoonlijk sausje van onze eigen taal, herinneringen, ervaringen, beslissingen, waarden, normen en overtuigingen overheen.
Dit verwerkingsproces leidt tot een intern en persoonlijk ‘plaatje’ van de werkelijkheid, het helpt ons als het ware de wereld om ons heen begrijpelijk en overzichtelijk te maken en houden. Dat plaatje is dus niet de absolute waarheid, maar onze persoonlijke waarheid! Ons interne plaatje beïnvloedt direct onze stemming die op zijn beurt weer onze fysiologie/houding ons gedrag stuurt.
Een voorbeeld: denk eens aan een vervelende ervaring en merk eens op wat dat met je stemming doet, merk dan ook eens de veranderingen in je houding, ademhaling en spierspanning op.
Denk nu eens aan een superleuke vakantie die je hebt beleefd en merk eens op wat dat met je stemming doet, merk dan ook eens de veranderingen in je houding, ademhaling en spierspanning op.
Roos?
We weten dus niet hoe de dingen werkelijk zijn. We weten alleen maar hoe wij ze ons intern voorstellen! Een voorbeeld: waar denk je aan bij het woord ‘roos’….? De één denkt aan dat witte spul dat van je hoofd op de schouders valt, de ander denkt aan het midden van een schietschijf, weer een ander denkt aan de serveerster van de plaatselijke kroeg. Vele anderen denken aan de bloem, maar welke dan? Rozen zijn er ook weer in talloze soorten, maten en kleuren. Kortom: iedereen heeft zijn eigen unieke plaatje gevormd bij het woord ‘roos’. Zo geven we aan alles wat we waarnemen en ervaren onze eigen betekenis. Ken je dat, evenzoveel verschillende verhalen als personen over hetzelfde ongeluk?
Filteren
Filteren doen we niet alleen als we informatie ‘ontvangen’, maar ook als we informatie gaan ‘zenden’. Als we zenden, halen we onze interne plaatje als het ware weer op. We reproduceren dan opgeslagen beelden, geluiden, gevoelens, smaak of geuren. Dit interne plaatje krijgt weer betekenis op het moment dat we het in taal omzetten. Zo gaat er als ik dit schrijf bijvoorbeeld veel meer in mijn hoofd om dan ik ooit in woorden kan vatten en op papier kan krijgen. Een ander voorbeeld: kranten excelleren in filteren. De koppen staan vol met generalisaties, vervormingen en er wordt veel weggelaten. Let er maar eens op! Als je goed naar politici luistert zal je ook merken dat die er stevig op los filteren. Dat werkt namelijk verbindend. Slogans als: ‘Make America great again’, ‘Nederland sterker en socialer’, ‘Yes we can!’ of ‘Iedereen telt mee’, spreken iedereen toch aan? Echter, als er uitgelegd moet worden wat 'Iedereen telt mee' dan precies inhoudt dan komt ieders eigen wereldmodel om de hoek kijken en ontstaat er snel discussie of onenigheid. Hoe abstracter de boodschap, hoe groter het verbindende effect, hoe gedetailleerder de boodschap, hoe meer polarisatie.
Taal
Om ons goed uit te drukken naar anderen, is taal is het filter waarmee we dat doen. Taal kan ons ondersteunen maar ook belemmeren. Immers, hoe groter onze woordenschat en kennis van onze taal (of een vreemde taal), hoe effectiever onze communicatie zal zijn. Iets specifieker: hoe groter de variatie is waarin wij ons via taal kunnen uitdrukken, hoe flexibeler we zullen worden en hoe meer invloed we kunnen krijgen (voor het gemak laat ik de invloed van non-verbale communicatie maar even buiten beschouwing). Hoe lastig is het als je bijvoorbeeld alleen het woord ‘fiets’ in je vocabulaire hebt en je wilt uitleggen dat je een racefiets, driewieler of bakfiets hebt gezien! Of, hoe moeilijk is het soms om iets uit te leggen als je niet op het goede woord kunt komen?
Welles/nietes
Oh ja, dit is een natuurlijk sterk gefilterde weergave van mijn wereldmodel. Dit is mijn waarheid. Daarbij accepteer en respecteer ik dat een ieder zijn eigen unieke model van de wereld heeft. Ik verdiep me daarin, zo kan ik de ander beter volgen en beter begrijpen. Dat leidt weer tot betere communicatie. In mijn leven en coaching ondersteunt dit mij enorm, daar gaat het uiteindelijk om! Het helpt me om neutraler en positiever naar anderen en de wereld om me heen te kijken. Dat geeft me meer ontspanning en rust, dat is heerlijk!
In NLP hanteren we een aantal vooronderstellingen (overtuigingen) die als ondersteunend en nuttig worden ervaren. 'Ieder mens heeft zijn eigen unieke model van de wereld' is er eentje van. Deze vooronderstellingen kunnen jou ook helpen. Lees er meer over in mijn blog ‘8 tips om succesvoller te communiceren’.
Wil jij je verdiepen in jouw unieke model van de wereld? Je diepste waarden en overtuigingen onderzoeken? Wil jij begrijpen wat maakt dat je doet wat je doet? Ik kan je helpen je bewuster te worden. Dat maakt dat je flexibeler en effectiever gaat communiceren.
